Het beeld van kernwaarden is dat het een bulletlijstje is die door het MT aan de muur is gehangen nadat zij er 6 heisessies aan hebben besteed. Gelukkig kan het ook anders. Gelukkig is er ook een andere manier en dat begint met op de juiste manier je kernwaarden bepalen.
Artikel: eerste versie 1 augustus 2022. Laatste update: 23 maart 2024Wat zijn kernwaarden?
Een kernwaarde is een diepgewortelde overtuiging die de basis vormt van de identiteit en cultuur van een organisatie. Kernwaarden bepalen de richting en motivatie van de organisatie en haar medewerkers. Ze bepalen hoe beslissingen worden genomen, hoe met elkaar wordt omgegaan en wat de prioriteiten zijn.
Kernwaarden zijn meer dan slogans of mooie woorden. Ze zijn een kompas dat medewerkers helpt om te navigeren in de complexe wereld van vandaag. Ze geven betekenis aan het werk en creëren een gevoel van verbondenheid en gedeelde verantwoordelijkheid.
Kernwaarden zijn een krachtig instrument om een sterke en inspirerende cultuur te creëren. Door de juiste kernwaarden te formuleren en te implementeren, kan een organisatie haar medewerkers motiveren, betrekken en een gevoel van trots en loyaliteit creëren.
Enkele voorbeelden van kernwaarden zijn:
- Integriteit
- Betrouwbaarheid
- Klantgerichtheid
- Innovatief
- Duurzaamheid
- Meer voorbeelden
Waarom zijn ze belangrijk?
- De kernwaarden van een organisatie zijn uniek en bepalen haar DNA. Ze zijn de basis voor herkenbaarheid en succes op de lange termijn.
- Je klanten verwachten steeds meer dat je transparant over de waarden waar jij voor staat
- Kernwaarden geven weer wat je als organisatie het meest belangrijk vindt. Het onderstreept je identiteit, waardoor bijvoorbeeld een potentiële klant of medewerker voor jou gaat kiezen.
- Kernwaarden zijn vaak simpele woorden, maar daar zit een verhaal achter. Dit unieke, gedeelde verhaal houdt jullie als groep verbonden en dat vergroot bijvoorbeeld medewerkersbetrokkenheid en -motivatie.
- Waarden geven richting en duidelijkheid, bijvoorbeeld in een lastige discussie of om een belangrijke beslissing te nemen.
- Door intern te focussen op het hebben en doorleven van de kernwaarden, creëer je extern een betrouwbaar beeld dat in lijn is met wat je wilt bereiken. Practice what you preach.
- Kernwaarden worden pas relevant voor de dagelijkse praktijk, als je ze vertaalt in concrete afspraken, gedragingen, houding, communicatie, ways of working. Dan bieden ze mensen richting en houvast, om bijvoorbeeld beslissingen te nemen en gewenst gedrag te vertonen.
“Waarden wijzen je de weg naar de juiste keuzes.“
Kernwaarden formuleren: een stappenplan
In het kort:
- Bodemonderzoek: Haal eerst op welke waarden er binnen de organisatie leven.
- Draagvlak creëren: Ontwerp een proces waarin je met elkaar in gesprek gaat.
- Het kiezen van de kernwaarden: Kies de kernwaarden die het beste de essentie van de organisatie en haar gewenste cultuur weerspiegelen.
Volg deze stappen om met een helder en inspirerend fundament aan de slag te gaan:
1. Bodemonderzoek:
- Haal eerst op welke waarden er binnen de organisatie leven. Dit kan door middel van interviews, workshops of online surveys.
- Breng de bestaande waarden in kaart. Maak een lijst van alle waarden die worden genoemd en analyseer deze op relevantie, consistentie en onderscheidend vermogen.
- Een makkelijke manier om dit in een keer te doen via Kernwaardenscan.nl
2. Draagvlak creëren:
- Ontwerp een proces waarin je met elkaar in gesprek gaat over de kernwaarden.
- Betrek alle stakeholders bij het formuleren van de kernwaarden, van medewerkers tot management.
- Zorg voor een open en inclusieve sfeer waarin iedereen zich vrij voelt om zijn of haar mening te geven.
3. Kies de juiste kernwaarden:
- Kies 3 tot 5 kernwaarden die de essentie van jouw organisatie en haar gewenste cultuur het beste weerspiegelen.
- De combinatie van kernwaarden moet onderscheidend zijn, als een vingerafdruk en jouw organisatie uniek maken.
4. Concretiseer de kernwaarden:
- Vertaal de kernwaarden naar concreet gedrag. Wat betekent elke kernwaarde in de praktijk?
- Ontwikkel de vaardigheid bij mensen om waarden om te zetten naar passend gedrag en gedrag te relateren aan de waarden
- Maak voorbeelden van hoe medewerkers de kernwaarden in hun werk kunnen toepassen.
5. Communiceer de kernwaarden:
- Maak de kernwaarden zichtbaar in de organisatie, bijvoorbeeld op posters, in de missie en visie, of in het onboardingstraject.
- Vertel verhalen over hoe de kernwaarden in de praktijk worden toegepast.
- Bied trainingen aan over de kernwaarden en hoe medewerkers deze in hun werk kunnen toepassen.
6. Leef de kernwaarden na:
- De kernwaarden zijn pas echt succesvol als ze worden geleefd door iedereen in de organisatie.
- Managers spelen een belangrijke rol in het bevorderen van de kernwaarden.
- Erken en beloon medewerkers die de kernwaarden in hun werk toepassen.
Wat zijn de tien valkuilen bij kernwaarden?
- Gebrek aan betrokkenheid:
- Management en medewerkers zijn niet betrokken bij het opstellen en implementeren van kernwaarden.
- Gebrek aan communicatie:
- Medewerkers weten niet wat de kernwaarden zijn en wat er van hen wordt verwacht.
- Geen commitment van het management:
- Management neemt de kernwaarden niet serieus en zet zich niet actief in voor de implementatie.
- Te veel focus op de kernwaarden zelf:
- Te weinig aandacht voor het gedrag dat nodig is om de waarden in de praktijk te brengen.
- Geen beloningssysteem voor gewenst gedrag:
- Medewerkers worden niet beloond voor het laten zien van gewenst gedrag.
- Geen sancties voor ongewenst gedrag:
- Er zijn geen consequenties voor medewerkers die zich niet aan de kernwaarden houden.
- Onduidelijkheid over de implementatie
- Het is onduidelijk hoe de kernwaarden in de praktijk toegepast moeten worden.
- Gebrek aan training en ondersteuning:
- Medewerkers en management krijgen geen training in hoe ze de kernwaarden in hun werk kunnen toepassen.
- Onvoldoende aansluiting bij de organisatiecultuur:
- De kernwaarden passen niet bij de bestaande cultuur van de organisatie.
- Geen monitoring en evaluatie:
- De implementatie van de kernwaarden wordt niet gemonitord en geëvalueerd.
Verdieping van de stappen
Hoe creëer je draagvlak?
- Iedereen levert input: Moedig alle medewerkers aan om hun bijdrage te leveren.
- Serieuze aandacht voor input: Neem de ingebrachte input serieus.
- Terugkoppeling van input: Communiceer duidelijk hoe de input van medewerkers wordt gebruikt.
Hoe kies je de juiste kernwaarden?
Voorwaarden voor goede kernwaarden (checklist)
Onthoud dat het selecteren van de kernwaarden een intuïtief proces. Het gaat erom iets te creëren dat goed voelt. Daarin is nooit iedereen helemaal tevreden, maar het gaat erom of het genoeg energie geeft om met elkaar het goede te doen.
- Jullie combinatie van kernwaarden is onderscheidend, als een vingerafdruk die jouw organisatie uniek maakt.
- Ze zijn gebaseerd op wat je nu al bent en ze vertellen iets over wat je wil bereiken
- Ze helpen je daadwerkelijk de cultuur te creëren die je nodig hebt om je doelen te bereiken
- Ze inspireren
- De verschillende waarden zijn aanvullend aan elkaar
- Er zit genoeg samenhang in
- Er zit genoeg tegenstrijdigheid in
Wat is er voor nodig om je kernwaarden bepalen?
- Doe het met iemand van buiten je organisatie. Die persoon functioneert als een spiegel die je helpt om beter te zien. Het kan een ingehuurde consultant zijn, een bevriende relatie of een betrokken klant, maar doe het vooral niet alleen. Ideaal is een combinatie van de drie.
- Denk niet pas aan het einde aan draagvlak. Zorg dat je aan het begin een brede groep betrekt door de bestaande waarden in de organisatie op te halen. Om te weten welke waarden er leven in een organisatie is er de kernwaardenscan. Hiermee kun je laagdrempelig ophalen wat er leeft in je organisatie.
- Op basis van de bestaande waarden die je hebt opgehaald, maak je een selectie. Belangrijk te weten is dat dit een subjectief proces is: intuïtief en door met elkaar de dialoog te voeren (wat al een verandering op zich teweeg brengt) komt naar boven welke waarden in jouw organisatie prioriteit hebben.
Veel gestelde vragen
Waarden is het geheel aan drijfveren dat in een organisatie aanwezig is. Kernwaarden zijn de waarden die uitgekozen om uiting te geven aan de interne en externe identiteit van de organisatie
De combinatie van kernwaarden is onderscheidend, als een vingerafdruk die jouw organisatie uniek maakt.
Ze zijn gebaseerd op wat je nu al bent en ze vertellen iets over wat je wil bereiken
Ze helpen je daadwerkelijk de cultuur te creëren die je nodig hebt om je doelen te bereiken
Ze inspireren
De verschillende waarden zijn aanvullend aan elkaar
Er zit genoeg samenhang in
Er zit genoeg tegenstrijdigheid in
Een waarde is in principe een zelfstandig naamwoord, maar kan ook de vorm van een bijvoeglijk naamwoord aannemen. Bijvoorbeeld “integriteit” is een zelfstandig naamwoord, maar kan ook als “integer” terugkomen in een waarde. Het bijvoeglijke naamwoord staat vaak iets actiever en past ook mooi in de zin “Wij zijn…”. Een waarde is iets dat je nastreeft en daarmee kan een waarde nooit een werkwoord zijn. Dat pleit ervoor om woorden als “samenwerken” te vermijden als kernwaarde. Zie ook kernwaarde of principes.
Probeer ze om te zetten in concreet gedrag. Bijvoorbeeld met de ladder methode van Ben Tiggelaar.
Kernwaarden of principes?
Er zijn ook bedrijven die hele zinnen hanteren en die kernwaarden noemen. Strict gesproken zijn dit geen waarden, maar leidende principes.
- Creëer een WOW-effect met je service
- Omhels en drijf verandering aan
- Creëer plezier en een beetje vreemdheid
- Wees avontuurlijk, creatief en ruimdenkend
- Streef naar groei en ontwikkeling
- Bouw open en eerlijke relaties op met communicatie
- Bouw een positieve team- en familiesfeer op
- Doe meer met minder
- Wees gedreven en vastberaden
- Wees nederig
Het is wel duidelijk dat er onderliggende waarden zijn bij deze leidende principes. De kernwaarde onder de eerste stelling is bijvoorbeeld: klantgericht en onder de laatste is het helemaal duidelijk: nederig.
Wat zijn veelvoorkomende kernwaarden in Nederland?
Zie een complete lijst met voorbeelden van kernwaarden
| Integriteit |
| Betrokkenheid |
| Betrouwbaarheid |
| Vertrouwen |
| Ondernemerschap |
| Innovatie |
| Openheid |
| Duurzaamheid |
| Verantwoordelijkheid |
| Verbindend |
| Transparantie |
Heb jij tips óf vragen over kernwaarden bepalen? Laat het ons weten.