Er broeit wat in de wereld. Met de opkomst van de AfD in Duitsland, de mogelijke terugkeer van Trump als president in America en de winst van de PVV in Nederland is er een duidelijke opleving van nationalistische politiek. Als tegengeluid klinkt er juist een roep om meer inclusiviteit en tolerantie. De beiden kampen kakelen wat af. Maar wat is tolerantie eigenlijk en kunnen we daar echt wat mee?
Jij tolereert, wij tolereren
Tolereren betekent dat we anderen toelaten, ook al zijn ze anders dan wij. Maar wist je dat tolereren eigenlijk een vrij passieve houding is? Het betekent namelijk dat we anderen wel toelaten, maar niet volledig accepteren of integreren. Dat is anders dan inclusiviteit, waarbij iedereen volledig mag meedoen.
Leven en laten leven
In de Nederlandse samenleving is tolereren altijd een belangrijke waarde geweest. Het idee van “leven en laten leven” heeft bijgedragen aan een open en diverse samenleving. Maar zoals een Amerikaanse expat ooit vertelde: “De Nederlandse tolerantie is vaak ook een stuk onverschilligheid. Doe je ding, zolang ik geen last van je heb.” En in die zin is het juist het tolereren dat heeft geleid tot de huidige tweedeling. Als we mensen die we toe laten echt welkom heten en niet alleen hen proberen te integreren, maar ook open staan voor wat zij toe kunnen voegen aan onze samenleving. Dan zijn we pas inclusief en dan was er nu minder tweedeling geweest. Het probleem is natuurlijk dat dit een veel kostbaarder plaatje was geweest en dat een te welkome houding de aanwas van groepen nieuwe Nederlanders had vergroot.
Aan de andere kant hadden we ook de zorgen van de intolerante groep beter kunnen integreren in onze samenleving om zo tot cohesie te komen.
Wat is de rol van tolerantie in de Nederlandse bedrijfscultuur?
In de Nederlandse bedrijfscultuur speelt tolerantie een centrale rol, alhoewel het niet altijd perfect wordt toegepast. Terwijl Nederland bekendstaat om zijn traditionele tolerante gedrag, is het belangrijk om te onderscheiden tussen begrensde tolerantie en echte inclusiviteit.
Tolerantie in de Nederlandse bedrijfscultuur heeft zijn historische oorsprong gevonden in de strijd voor godsdienst-, gewetens- en politieke vrijheid. Hoewel Nederland zich vaak presenteert als een land met een open en divers karakter, zijn soms negatieve uitvloeisels van deze tolerantie te constateren, zoals een gevoel van lege tolerantie of een volkomen relativistische ‘alles mag’-houding.
Interpretaties van tolereren
Een moderne interpretatie van tolerantie in de bedrijfscontext betekent het aanvaarden van verschillen en het creëren van een omgeving waarin iedereen gelijke kansen en mogelijkheden krijgt. Hierdoor kan een bedrijf een diversiteit van inzichten en talenten profiteren, wat resulteert in innovatie, creativiteit en grotere succes.
Vanuit een ander perspectief: Socioloog Kees Schuyt heeft een lans gebroken voor tolerantie, waarbij hij benadrukt dat tolereren geen vrijblijvendheid is en bepaalde grenzen kent. Hij stelt dat tolereren niet betekent dat we alles moeten accepteren, maar dat we respectvol met elkaar omgaan en elkaar de ruimte geven om te zijn wie we zijn.
Uit onderzoek blijkt dat tolereren in de werkomgeving op gespannen voet kan staan met betrouwbaarheid. Als medewerkers het gevoel hebben dat ze alleen worden getolereerd en niet volledig worden geaccepteerd, kan dat leiden tot een gebrek aan vertrouwen en loyaliteit. Betrouwbaarheid is essentieel voor een gezonde werkcultuur en het behalen van organisatiedoelstellingen. Tolerantie is de dan eigenlijk slap gedrag. Je laat iets toe wat je eigenlijk niet zou willen.
Op weg naar inclusief
Om echte inclusiviteit te bereiken, moeten bedrijven zich concentreren op het aanvaarden van verschillen en het stimuleren van communicatie, respect en samenwerking. Dit betekent dat tolerantie niet mag leiden tot een louter passieve houding waarbij bepaalde individuen weliswaar worden getolereerd, maar niet volledig worden opgenomen in de organisatie of samenleving.
Uiteindelijk is het belangrijk om te realiseren dat tolerantie slechts een beginpunt is voor een echt inclusief en divers bedrijfsklimaat. Om een levensecht en productief milieu te scheppen, moeten bedrijven zich inspannen om een cultuur van acceptatie, respect en samenhorigheid te creëren, waarin elkaars unieke kwaliteiten worden gepreciseerd en waarbij iedereen een plek krijgt om te groeien en te ontplooien.
Afbeelding
Standbeeld Tolerantie in Hilversum met getolereerde fietsen ervoor
Brbbl, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
